Verticale tuinen

Na het volgen van een infoavond over permaculturen in de MKZ (amsterdams eetcafe in een kraakpand), begin dit jaar, groeide mijn interesse hiervoor. Deze info avond ging in tegenstelling tot die in de groene voltage een jaar eerder onder andere ook over hoe je zelf in het klein, achtertuin of balkon, met permacultuur ideeen aan de slag kan. De persoon die de workshop gaf, had speciaal voor de stadslui aan wie hij hem gaf, zich toegespitst op werkbare ideeen voor in de stad.

Hoe kleiner je oppervlakte hoe moeilijker het wordt om zelfvoorzienend te leven, een manier om je oogst te vergroten is om de lucht in te gaan. Zo kun je stellingkasten neerzetten, met op de planken potten met groenten. Maar je kan ook een groentetoren bouwen. Dit is een cirkel van stenen die in een punt naar boven loopt. Na elke laag stenen die je bouwt stort je het midden vol met aarde en eventueel wat brokken steen voor de stevigheid. Tussen de stenen laat je voldoende ruimte, die je met aarde vol stopt. Daar kun je vervolgens je plantjes in zaaien of planten. Op deze manier vergroot je je oppervlakte en het volume van je aarde. Dit zijn dus methodes die prima bruikbaar zijn voor de stadsmens. Het kan in je achtertuin, op een plat dak, en een kleinere versie zou zelfs op je balkon kunnen. onderaan zie je het bouwproces van onze groente toren.

Voor het balkon is er ook nog een ander systeem: De ‘ verticale tuin’. Door een rooster met daarachter jute op 15 cm van je gevel te bevestigen, en daar aarde achter te storten, kun je op je balkon ineens veel meer verbouwen. Een gigantiese vergroting van oppervlakte en volume, betekent grotere planten en meer opbrengst, bovendien oogt het ook heel aardig. Ik droom mee met de gever van de workshop en visioenen van volledig groene gevels, straten, wijken, steden groeien voor mijn geestesoog. Zo passen de verticale tuinen heel goed in onze boodschap voor de toekomst. Immers als de olie op (of te duur) is word het transport van voedsel ook een probleem, en zullen we weer aan de lokale seizoensgroente moeten. Waarschijnlijk word tegen die tijd ieder stukje vrije ruimte gebruikt om eten te verbouwen, in dat licht lijken die verticale geveltuinen toch een realisties toekomstbeeld.

Het enthousiasme van de infoavond sloeg over op mijn vriendin en op haar balkon begonnen we een verticale tuin te bouwen, zoveel mogelijk biodiversiteit na te streven, groente te verbouwen, fruitplanten mochten ook niet ontbreken maar gelukkig had ze al een paar jaar een druif. De insecticide (pioneer, foei!) ging het huis uit, en enkele bakken werden verwaarloosd (zone 5). De drang naar een groter oppervlak om onder handen te nemen groeide met de week.

Op het balkon is het inmiddels goed toeven. Op swomp hebben we bij het hek twee voorbeeld tuinen gebouwd, met een uitleg aan de buurt. Wij zeggen: over tien jaar de pijp vol met groene gevels! Een extra dimensie voor geveltuintjesdag?

Zelf een verticale tuin bouwen? Kijk hier voor een stappenplan!

dscf0060

dscf0062dscf0066 dscf0077

dscf0084

de groentetoren is nog een manier om je opbrengt te vergroten. door met stenen en aarde een ronde vorm op te bouwen vergroot je ook weer het volume en oppervlakte. een velde met groente toren heeft zodoende meer opbrengst dan een paar bakken met aarde.

Meer verticale tuin idee-en vind je op de site over rik’s daktuin.

26 Comments

  1. hans carlier said,

    November 11, 2008 at 4:14 pm

    Bewondering voor jullie geveltuin! Ik zou wel willen weten hoe jullie de gevel schoonhouden en hoe jullie de het geheel watergeven? Als ik jullie emailadres heb zal ik jullie een foto sturen van een door mij ontworpen balkonzak. Hartelijke groeten Hans Carlier (www.carlier.nl)

  2. swomp said,

    November 12, 2008 at 3:07 am

    Je kunt plastic bouwzeil, of oude stukken linoleum of zeil tegen de gevel doen om te voorkomen dat het te vochtig word. In het begin gaven we water vanaf bovenaf en tegen de voorkant, later merkten we dat het genoeg is om van bovenaf water erin te gieten. Alleen in de droge periodes trouwens het houdt namelijk prima water vast, wij waren namelijk bang dat het er makkelijk uit zou verdampen wegens het grote oppervlakte maar daar hebben we geen last van

    ons email adres is swomp@hypocrisy.org

  3. Vlinder said,

    February 28, 2009 at 3:09 pm

    Er zijn wel grotere verschillen tussen zon en schaduwkant op die manier lijkt me. Kennis van zon- en schaduwsoorten is dus wel nodig…

  4. swomp said,

    March 1, 2009 at 8:06 pm

    ja kennis van zon en schaduwplanten is zeker nodig op balkons. Waarom precies denk je dat je met de verticale tuin meer moet letten op zon en schaduw?

  5. maria jansen said,

    March 11, 2009 at 8:43 pm

    Ik vind het fantastisch al dat groen/groenten gebeuren op lege plaatsen.
    Een vraag ik heb een balkon op het zuiden overdekt. Met zuid/westen wind komt er ook regen op het balkon.
    Veel planten moet ik weggooien, omdat er luis of iets dergelijks in komt.

    Graag wil ik raad hoe ik mijn balkon groen kan houden
    groetjes Maria

  6. April 6, 2009 at 5:25 pm

    Hallo swompers,

    Ik dacht dat ik hier al eens een reaktie had geplaatst met mijn welgemeende waardering voor jullie inspanningen: toi toi toi. Geinspireerd door jullie verticale experimenten ben ik zelf ook eens verder wezen zoeken en heb inmiddels een groentoren gebouwd op onze daktuin:

    Hij is gebouwd van 13 oude post sorteerbakken en 4 vuurhouten palen. De basis van de beplanting vormt een meidoorn (onder) en een blauwe regen (boven). Tegen de tijd dat de palen zijn verrot (10 jaar ?) verwacht ik dat de beplanting zelf de steun voor de kratjes heeft overgenomen. De bovenkant van de toren wordt tzt gekoppeld aan de regenwaterpijp, zodat de toren ook dienst gaat doen als regenwateropslag.

  7. April 6, 2009 at 5:27 pm

    sorry linkje werkte niet. Deze wel:
    http://daktuin.rvanderh.fastmail.fm/2009/

  8. swomp said,

    April 8, 2009 at 10:24 pm

    hoi rik,
    Wat een goed idee, en wat een mooie tuin! Bedankt voor de link. Ik zie op de foto’s dat je ook nog wat roosters hebt staan, precies tegen een kaal stukje muur… 🙂 en wat waren dat voor takken die in een bak ergens vooraan op foto 2 staan, t lijken net appelbloesems.

    Misschien heb je zin om eens langs het wijkcentrum te komen, op woensdag tussen 18 en 20 uur hebben we daar een eko-bieb en klimaatspreekuur. Jullie hebben zo te zien veel kennis rondom groene daken opgedaan.

  9. rvanderh said,

    April 9, 2009 at 12:41 pm

    Hallo swomp,

    Ik wilde sowieso al een keer bij jullie langskomen, wsl kom ik woensdag naar het wijkcentrum. Ik heb vorige maand een hele berg bouwmaterialen naar het dak gesjouwd, vooral steigerpijpen en gaaswerk. Het plan is om daar een pergola over een deel van het terras te bouwen. Op het terras willen we nog een aantal plantenbakken of groentorens bouwen waarmee de pergola kan worden begroeid. Ook willen we langs de randen van de tuin klimrekken maken, ondermeer om met klimplanten (iets) meer privacy te realiseren.

    Helaas is er een kink in de kabel gekomen, omdat ik een bouwstop van het stadsdeel heb gekregen (dwangsom:5000 euro). Het stadsdeel betoogt dat ik illegaal een tuin aan het bouwen ben. Ik moet de komende tijd dus eerst weer wat juridisch werk verrichten voordat ik weer in de tuin verder kan/mag.

    Tot woensdag

  10. rvanderh said,

    April 9, 2009 at 12:45 pm

    Oh die takken zijn kastanjetakken die ik op de plantenmarkt heb gekocht. Ze slaan wortel, dus mischien duw ik die wel in de grond om als pergola te gaan dienen 😉

  11. daktuin goeroe said,

    October 14, 2009 at 10:09 pm

    Ziet er goed uit, zeer creatief. Eigenlijk wat je hier aan het doen bent valt binnen het cradle-to-cradle gedachtegoed. Gelukkig begint dit langszaam maar zeker meer gemeengoed te worden, ook bij opdrachtgevers/ontwikkelaars/architecten.

    @ rvanderh: wellicht ten overvloede: ik wil je wel waarschuwen voor extra gewichten die je op het dak aanbrengt, dit kan niet zomaar… Maar misschien dat je daar wel over nagedacht hebben. Ook moet je rekening houden met ingroei van wortels in je waterkerende laag (dakbedekking), dit kan potentieel tot lekkages leiden.

  12. rvanderh said,

    October 15, 2009 at 10:46 am

    @daktuin goeroe
    [quote]wellicht ten overvloede: ik wil je wel waarschuwen voor extra gewichten die je op het dak aanbrengt, dit kan niet zomaar… Maar misschien dat je daar wel over nagedacht hebben.[/quote]
    Het dak is destijds ontworpen en gebouwd om een gewicht van 700 kg/m2 te kunnen dragen, hetgeen het stadsdeel na de nodige moeite mijnerzijds ook in de bouwvergunning heeft opgenomen. Denk je dat 700kg/m2 genoeg is voor mijn plantenbakken en pergola ?

    [quote]Ook moet je rekening houden met ingroei van wortels in je waterkerende laag (dakbedekking), dit kan potentieel tot lekkages leiden.[/quote]
    De plantenbakken zijn natuurlijk aan alle kanten (zeker de onderkant) goed afgedicht. Het risico op dakbeschadiging komt vooral vanuit het terras en de dakgoten en niet vanuit de plantenbakken. Ik heb er een megaklus aan om de begroeiing tussen de terrastegels in toom te houden, terwijl dat terras er doorgedrukt is door de eigenaren en niet mijn idee was. Ondertussen begint ook de eigenaar nu juridische brieven te sturen over mijn plan. De lol/enthousiasme begint er nu dus wel een beetje af te raken.

    Ondertussen heb ik onze daktuin-website ook omgezet naar een wordpress blog:
    http://www.daktuin.org

  13. daktuin goeroe said,

    October 27, 2009 at 11:14 pm

    @rvanderh
    Het gewicht is erg afhankelijk van hetgeen je precies gaat bouwen. Wat is de afmeting van de bakken? Wat ga je in de bakken doen? Afhankelijk van type potgrond of daktuinsubstraat kan dit varieren tussen 1800kg/m3 tot een minimum van ca. 1000 kg/m3 waterverzadigd gewicht. En dan komt daar de beplanting en afwerking nog bij. Met deze gegevens moet je dus wel een inschatting kunnen maken.

    Heb trouwens je foto’s zitten bekijken op daktuin.org. Ziet er leuk uit! Maar die aanleg heb je niet zelf gedaan, of wel?
    1ding snap ik niet, uit je bovenstaande verhaal begrijp ik dat je niet verder mag met bouwen, terwijl er al een hele daktuin ligt?

    Mocht je nog meer technische vragen hebben, brandt maar los, daktuinen zijn mijn beroep 😉

  14. rvanderh said,

    October 28, 2009 at 1:07 am

    @daktuin goeroe
    “Heb trouwens je foto’s zitten bekijken op daktuin.org. Ziet er leuk uit! Maar die aanleg heb je niet zelf gedaan, of wel?”
    Nee, ik ben de aanstichter geweest. Maar de aannemer heeft de randen en de aarde gestort. De aanleg heb ik samen met een hovenier gedaan.

    “1ding snap ik niet, uit je bovenstaande verhaal begrijp ik dat je niet verder mag met bouwen, terwijl er al een hele daktuin ligt?”
    Als je mijn website een beetje gelezen hebt, had je gelezen dat hij er al 3 jaar ligt. Niemand wou die tuin behalve ik en ik heb het de stadsdeel, winkeleigenaar, en woonstichting door de strot gedrukt. Nu ik met uitbreidingen bezig ben, begint de strijd weer van het begin af aan. Maar ze gebruiken absurde argumenten. Waar iedereen zonder vg een plantenbak of schutting in zijn tuin mag plaatsen, mag ik dat niet omdat een daktuin formeel geen tuin zou zijn.

    “Mocht je nog meer technische vragen hebben, brandt maar los, daktuinen zijn mijn beroep”
    De daktuin is technisch slecht aangelegd waardoor hij heel slecht water vasthoudt. Ik ben op zoek naar een methode om het lateraal afstromen van water van de bak tegen te houden. Als je het ziet zitten om daar eens naar te kijken dan hoor ik dat graag. Bedankt alvast, Rik

  15. October 31, 2009 at 6:20 pm

    […] het zuiden bouwde een van de leden van de tt stuurgroep twee jaar geleden een verticale tuin (zie: https://swomp.wordpress.com/klimaatneutraal-leven/verticale-tuinen/ ) en voerde zo de productie van het balkon behoorlijk op, ook zag het er prachtig uit. Dit jaar […]

  16. November 5, 2009 at 5:53 pm

    […] Tuin groep van start 5 November , 2009 Filed under: Uncategorized — ttpijp @ 3:53 pm Het GroenGemaal heeft al langer een team dat hulp biedt bij geveltuinen en snoeicursussen geeft. Op initiatief van TT-depijp start er nu ook een workshop reeks tuinieren op klein oppervlakte. Geinspireerd door iedeeën uit permacultuur gaan we in kleine groepjes deelnemers na een korte inleiding elkaars balkons, tuinen, daken of geveltuinen ontwerpen. De insteek is duurzaam, dat kan van alles betekenen, van waterhuishouding, tot eetbaar groen, tot optimaal gebruik van oppervlakte. De eerste workshopgroep start zaterdag 28 november om het balkon van een van de initietiefneemsters aan te pakken (zie: haar oude balkon). […]

  17. Dikje said,

    May 27, 2010 at 5:05 pm

    Leuk idee. Kleine hoekjes allemaal benut

  18. May 31, 2010 at 1:28 pm

    […] tuin die je tegen je muur aan bouwt. Op de website van Ecologische Experimenteertuin Swomp vindt je hier een uitgebreid artikel over deze verticale tuinen. Inmiddels hebben we een stappenplan gemaakt waar […]

  19. June 1, 2010 at 2:26 pm

    […] om gebruik te maken van de muren. Maar je kan ook een echte verticale tuin aan leggen. Op de pagina ‘verticale tuinen’ kan je hier meer over lezen, en op de website http://www.instructables.com vindt je hier een stap voor […]

  20. sonja said,

    June 7, 2010 at 2:39 pm

    Hallo!

    Wat een creatief idee!
    Nou ben ik al een tijdje op zoek naar een balkon idee maar toevallig na enig tijdje surfen op het internet lees ik iets over vertikale tuinen ik wist niet een wat het was of bestond.Ik heb zelf een klein balkon 2 x 2,5 zoiets, ergens probeer je het op te vrolijken en leuk te maken, Een bloempot hier en daar. Maar nu ik dit lees wat eigenlijk een geweldig idee, echt iets om over na te denken. Tuin die je tegen je eigen muur opbouwt neemt niet veel plaats in. Zeker echt goed bedacht door diegene.

  21. March 27, 2011 at 8:57 am

    […] je kantelt je tuin en je gaat vertikaal tuinieren. Je gebruikt potten en bakken, je bouwt een speciale constructie of je zet een pallet op z’n […]

  22. February 16, 2012 at 10:24 am

    […] daarom al zeer de moeite van het bezoeken waard: Lowtech Magazine.Een ander voorbeeld van een verticale tuin staat op het weblog van Swomp (bouwinstructies). Zij hebben weinig ruimte maar weten met behulp […]

  23. February 16, 2012 at 2:49 pm

    […] ander voorbeeld van een verticale tuin staat op het weblog van Swomp (bouwinstructies). Zij hebben weinig ruimte maar weten met behulp […]

  24. February 21, 2012 at 11:53 am

    […] ander voorbeeld van een verticale tuin staat op het weblog van Swomp (bouwinstructies). Zij hebben weinig ruimte maar weten met behulp […]

  25. Yen said,

    May 12, 2013 at 11:48 pm

    Als ik zie wat jullie met een balkonnetje doen….tjee wordt er helemaal vrolijk van.
    Krijg spontaan zin om ook eens iets uit te gaan proberen.


Leave a reply to Zondag 14 Juni: TT Thee& workshop verticaletuin « transition town: DE PIJP Cancel reply